Arnold Heertje & De Wet Van Thom De Graaf
Produceren, geld verdienen en snelheid is het enig dat tegenwoordig telt, en het wordt steeds gekker, stelt professor Arnold Heertje. Op de site 'milieudefensie.nl' z\voegt hij het volgende daaraan toe:
"Al die plannen voor bredere snelwegen om de files op te lossen, terwijl iedereen weet dat bredere wegen niet helpen. Het alternatief? Files hadden al lang opgelost kunnen worden door het flexibiliseren van werk en werktijden. Er zijn genoeg mensen die om zes uur willen beginnen. Ik ben geen ochtendmens, dan begin ik wel een halve dag later.
Het geldt voor het hele kabinetsbeleid: het is niet gericht op vernieuwing, innovatie, op nieuwe technologische mogelijkheden. In plaats daarvan holt het beleid van incident naar incident...
Het komt door het status-quo denken bij beleidsmakers, door de angst voor verandering, meent Heertje. Maar ook door onvoldoende inzicht en visie. "Ministers zitten daar niet op basis van kennis maar vanwege politieke vaardigheden"...
Ik ben al sinds 1956 lid van de PvdA, afgezien van een kleine onderbreking (eind zestig, begin zeventig was Heertje lid van DS'70). Doordat de partij zo naar het midden is opgeschoven ben ik veel linkser komen te staan. Maar ik sta niet geïsoleerd, ik heb met name goede contacten met Niet Nix. Met de nieuwe generatie voel ik me meer verwant dan met de oude. Arnold Heertje, augustus 1999
Commentaar Wim Duzijn 2003
Professor zijn in dit land stelt weinig voor. Wanneer je hier zegt dat je een intellectueel wilt zijn, zonder enig voorbehoud, compromisloos, volledig onderworpen aan de wetten van de logica, dan staren ze je met een verbijsterde blik in de ogen aan, omdat het nu eenmaal zo is dat we in een wereld leven waarin de koopman en de dominee koning zijn.
Arnold Heertje is een koopman en een dominee die zichzelf 'links' noemt. (Holland zit er vol mee...)
Hij voelt zich, wanneer we zijn uitspraken voor waar mogen aannemen (hetgeen in een land van kooplieden en dominees niet altijd een vanzelfsprekendheid is), verwant met een nieuwe, kritische generatie die naar verandering streeft. Niet jezelf vastklampen aan een voorbij verleden dus, nee, de ogen open, de blik omhoog naar de opgaande zon en de handen vol jeugdig enthousiasme uit de mouwen gestoken…:
"Sterft hij oude vormen en gedachten…", zoiets...
Een revolutionair dus, economiehoogleraar Arnold Heertje, en wanneer hij geen professor was geweest zou ik hem, ook al is hij een koopman en een dominee, waarschijnlijk nog erg aardig gevonden hebben ook.
Ik voel me namelijk verwant met vernieuwers, ben ook een beetje een koopman en een dominee, en gelukkig geen professor, zodat ik met reine, schone handen het toetsenbord van mijn computer kan beroeren, in dienst van een stroom van logische gedachten en invallen die de goddelijke geest zo rijkelijk over zijn onderdanen uitstrooit...
Gelukkig leef ik in een moderne tijd, zodat ik niet - net als de profeet Mozes van de bijbelverhalen - in een broeierig heet tentje in de woestijn hoef te vertoeven - met geen andere toekomst dan een beloofd land ergens in de stoffige verte, waar je van alles kunt beleven, behalve de sensatie van het nu, dat wordt bepaald door de doodgewone mensen met wie je in het heden samenleven moet.
Het is de tragiek van Mozes geweest dat zijn navolgers hem het heden hebben afgenomen en hem hebben vastgeklonken aan een nu-loze toekomst, zodat de man, ondanks het feit dat hij net als elk ander gewoon mens het recht heeft op een gewoon mensenbestaan, ontdaan is van zijn menselijkheid en als een soort levenloze abstractie het symbool is geworden van een geestelijke beweging die via het aanbidden van wat 'de Wet' wordt genoemd de wereld van de moraal wil beheersen, een uiterst gevaarlijke bezigheid, omdat moraal nooit zomaar een levenloze abstractie kan zijn in handen van mensen die in het verleden leven, maar altijd gekoppeld moet worden aan de concrete ikjes die wij allemaal zijn: niet duizend jaar geleden maar NU...
Mozes (hetzelfde geldt natuurlijk voor Jezus) neerzetten als concreet 'ik' schijnt niet mogelijk te zijn in een wereld van gelovigen, terwijl het toch echt zo is dat ook Mozes een gewoon mens was die ondanks zijn verlangen wetten te scheppen een bijzonder driftig persoontje was, dat ongehoorzame mensen met de meest gruwelijke straffen bedreigde wanneer ze maling hadden aan zijn 'goddelijke wet', een bezigheid die ertoe leidde dat veel mensen de God van Mozes een nare, wraakzuchtige man vonden - de gnostici noemden hem zelfs 'Demiurg'of Kwade God.
Professor Heertje is ook een gewoon mens, al schijnt hij zich daar bij tijden nauwelijks bewust van te zijn.
Wanneer hij spreekt over flexibele arbeidstijden, dan oppert hij - als een echte Mozaïsche dominee - de suggestie dat het beter is wanneer een groot aantal mensen om zes uur ’s morgens met werken gaat beginnen (teneinde het verkeer in de spitsuren te ontlasten…), om daar onmiddellijk een uiterst ‘onwettige’ (want persoonlijke) mededeling aan toe te voegen: "Maar IK ben geen ochtendmens, dus IK begin wel een halve dag later…"
Dat soort vernieuwingsgezinde geleerdheid, daar heb ik als nuchtere niet-pvda-er weinig eerbied voor. Een ander vroeg zijn nest uithalen en zelf lekker blijven uitslapen en tegen een uur of twaalf op je dooie gemak het een of andere economie-instituut bezoeken om te kijken of er nog wat andere luie economen aanwezig zijn, met wie je kunt praten over de noodzaak van een frisse vernieuwingsgezinde aanpak, dat is een kunst die degelijke, ouderwetse socialisten in het verleden 'rijkeluiskunst' noemden: de kunst dus om bezigheden die men zelf niet prettig vindt uit te besteden aan mensen die - vanwege het feit dat ze geen geld en status bezitten - doodgewone loonslaven moeten zijn.
Het is die 'Herrische' mentaliteit - arbeiders vroeg, professoren laat - die het zionisme zo'n slechte naam heeft bezorgd in het Midden-Oosten.
Het zionisme is namelijk - hoe je het ook wendt of keert - een uitgesproken bazige ideologie, die is bedacht en uitgevonden door mensen die een uitgesproken hoge dunk hadden van zichzelf en een bijzonder lage dunk van anderen - een filosofie kortom die te vergelijken valt met het IK-gerichte werkelijkheidsbeeld van Arnold Heertje, waar hij stelt dat HIJ mag uitslapen in een wereld waarin ‘de ander’ vroeg beginnen moet.
Als nuchter mens stel je de vraag wie degene is die mag bepalen wie wel en wie niet mag uitslapen. Heertje stelt die vraag niet, omdat hij hoogleraar is en hoogleraren slapen nu eenmaal altijd uit, want die leven nog in de ouwe antisocialistische tijden, waarin de heilig verklaarde wet werd opgeborgen in een klein tentje, zonder dat ooit iemand op de gedachte kwam zichzelf eens af te vragen of de wereld niet wat groter is dan een klein tentje midden in een grote, dorre en uiterst droge zandwoestijn....
Arnold Heertje is een vernieuwer - stelt hij - en hij voelt zich verwant met een nieuwe generatie die een hekel heeft aan de filosofie van het grote eeuwige niets.
Leuke, sympathieke gedachte: het niks afwijzen - maar als je dat dan zo graag wilt, dan zul je toch echt in moeten gaan zien dat het bouwen van een politiek, religieus en economisch systeem op een wankele ondergrond van structuurloos woestijnzand niet bepaald getuigt van revolutionaire vernieuwingszin.
Heertje is - ondanks het feit dat hij een professor is - een zionist, en hij staat pal achter Israël, een land dat het tentje in de woestijn als god aanbidt, een tamelijk reactionaire bezigheid die met geleerdheid en socialistische vernietiging van oude vormen en gedachten weinig te maken heeft.
De term Zionisme verwijst niet naar modernisering van de wereld, maar naar herstel van het oude, een jezelf geestelijk uitleveren aan een conservatieve restauratiegedachte, die er vanuit gaat dat je een nieuwe wereld kunt bouwen op een werkelijkheid die allang voorbij is.
Wie dood is leeft niet meer. Net doen alsof de overledene leeft is jezelf voor de gek houden. En dat is precies wat verdwaasde religieuze en politieke warhoofden doen.
Jezus is dood, maar omdat gelovigen zijn dood niet willen toegeven maken ze een 'god' van hem, een abstracte monstruositeit die eeuwig leeft, zodat de mensen die in een modern heden willen leven voortdurend hun vernieuwingsgezinde hoofd stuklopen op een muur van conservatisme die ten doel heeft een dood verleden eeuwigheidswaarde te geven.
Zion is - gezien vanuit het standpunt van de vernieuwer het Grote Niets, waar alleen diegenen eerbied voor hebben die niet modern willen of kunnen zijn.
Een modern mens verklaart nooit het verleden heilig, maar gebruikt dat verleden om het heden te verduidelijken en mogelijk zelfs te verklaren: geestelijk verrijking en verruiming dus, die mensen in staat moet stellen, het heden te ontdoen van onnozele sukkelaars die de toekomst (het heden van de mensen die na ons komen) via vergoddelijking van het grote niets dood willen verklaren.
Wat het socialisme in feite behoort te verdedigen is de stelling dat geen enkele generatie het recht heeft toekomstige generaties aan een lege, aan het grote niets gebonden werkelijkheid te binden.
En dat is nu juist wat zionisten proberen te doen. Ze bouwen een wereld op waarin de toekomst dood is verklaard. Er wordt een grote tempel gebouwd waarin alles wat dood en voorbij is eeuwig moet zijn: kil, onveranderlijk, leeg, levenloos, geestloos, klein, bekrompen en doods..
Zionisme is als conservatieve restauratiebeweging (denk aan het levend willen maken van een dode taal: het hebreeuws) een vertegenwoordiger van wat spiritualisten ‘de geestelijke dood’ noemen, en dat is waarschijnlijk de reden waarom in Israël een jonge, kritische protestgeneratie is opgestaan die zichzelf 'post-zionistisch' noemt, een generatie dus die je kunt vergelijken met de 'niet nix beweging’ binnen de partij van de arbeid, een vernieuwingsbeweging die Arnold Heertje zo warm en met volle inzet zegt te steunen...
Postzionisme is de strijd aanbinden met de ouwe, versleten oerconservatieve garde die zichzelf - blind voor de harde realiteit van het heden - een weg probeert te banen in een wereld waarin het verleden de eeuwige onveranderlijke toekomst behoort te zijn.
Flexibiliteit bestaat in zo'n werkelijkheid niet. Waar Professor Heertje via de mededeling dat HIJ geen ochtendmens is laat zien dat hij een individu is met een geheel eigen karakter: 'IK ben geen ochtendmens, dus IK wil om zes uur mijn nest niet uit!", daar stellen de zionisten dat er geen IK bestaat, zodat een heel volk gedwongen wordt om zes uur zijn zionistische werkzaamheden te beginnen.
Als anarchistische verdediger van het vrije individu verafschuw ik die mentaliteit. Het is de antiliberale werkelijkheid van ons antichristelijke kabinet dat (mede) wordt geleid door de ex-liberaal Thom de Graaf, een D66-er die net als de ouderwetse liberalen voor het neoliberalisme gekozen heeft (''de mens wikt en de kapitalist beschikt).
Thom schaft het begrip 'passende arbeid' af, ontindividualiseert dus de mens en stelt zich als een ouderwetse wetgever tegenover Arnold Heertje op.
"Wat moet ik met het gezeur dat jij geen ochtendmens bent? Waarom zou jij niet om zes uur je nest uit kunnen komen? Weet jij niet dat Nederland een grote, dorre zandvlakte is en Den Haag een tentje vol baardige mannen die stenen tafelen door de gangen van de regeringsgebouwen heen en weer aan het sjouwen zijn?”
Arnold Heertje weet niet goed wat hij antwoorden moet. Hij is een zionist! Hij wil graag in een tentje wonen in de woestijn, maar zes uur is zes uur, en wat te doen met die harde waarheid wanneer je geen ochtendmens bent en dus als een doodgewone, uiterst ordinaire luibuis lang uitslapen wilt…?