New Age
modern gnosticisme

New Age beweging:

 veelomvattend geheel van spirituele, sociale en politieke elementen, die tesamen er op gericht zijn individuen (en via het individu ook de maatschappij) via een spiritueel bewustwordingsproces te veranderen.
Hoewel de New Age Beweging vaak wordt gezien als een vorm van antireligieus heidendom of een moderne variant van het gnosticisme, bestaan er ook verbindingen met het 19e-eeuwse spiritualisme en de tegencultuur van de jaren zestig en zeventig, die een primitief materialisme verwierpen ten gunste van een oosters getinte vorm van mystiek denken, dat de directe, persoonlijke spiritule ervaring boven de georganiseerde religie plaatste.
Technieken voor zelfontwikkeling en de overtuiging dat het individu in staat is zichzelf en de wereld te veranderen in positieve zin, vonden hun uitlaat in allerlei nieuwe therapieën die worden toegepast in de gezondheidszorg, sportbewegingen, het leger, en het bedrijfsleven.
Het holistische denken heeft grote invloed uitgeoefend op verschillende terreinen van het maatschappelijk leven, en die invloed zal, volgens New Age aanhangers, alleen maar groter worden.

Gnosticisme:

De term 'gnosticisme' is afgeleid van het Griekse woord 'gnosis' (weten, kennis, soms ook 'geopenbaarde kennis').
Het gnosticisme stelde zijn aanhangers rationele, objectieve kennis van de goddelijke werkelijkheid in het vooruitzicht. Die kennis kon men niet zelf ontdekken, omdat men de gevangene was van een duistere, onredelijke wereld, maar die kennis zou geopenbaard worden door een Verlosser. De verlosser was weliswaar zelf ook een gewoon mens, en daarom een gevangene van het systeem, maar hij zou het vermogen bezitten de negatieve invloeden te weerstaan en de kennis die hij zichzelf toegeëigend had door te geven aan anderen.

Traditionele teksten geven de volgende verklaring: "Deeltjes van het Goddelijke Wezen kwamen terecht in de duistere materiele wereld die doortrokken is van het kwaad, en ze werden daar gevangen gezet in het menselijke lichaam, dat stom en willoos de bevelen van het kwaad opvolgt. Wanneer deze goddelijke lichtdeeltjes tot leven worden gewekt door de kennisname van de gnostische boodschap, kunnen ze een transformerende werking uitoefenen, die ertoe kan leiden dat de mens zich niet langer blindelings uitlevert aan het domme, onwetende kwaad..."
Hoewel alle gnostische bewegingen uitgingen van dezelfde basisgedachte: bewustwording dankzij de redelijke onverzettelijkheid van een gevangen gezette verlosser, hielden ze er veelal nogal verschillende levensstijlen op na, die varieerden van strenge, puriteinse ascese tot uitbundige vormen van vrijdenkerij.
De opvatting dat het lichaam en de materiele wereld slecht waren had soms een totale verwerping tot gevolg van alles wat niet 'geestelijk' of 'vergeestelijkt' was. Vrije vormen van seksualiteit, maar ook gezinsvorming werden verboden, omdat dergelijke 'laag-bij-de-grondse' zaken de geestelijke bevrijding zouden verhinderen. Andere gnostici beweerden juist het tegenovergestelde: Zij stelden dat het volstrekt niet uitmaakt wat een mens doet, omdat de menselijke ziel niets met de wereld om ons heen te maken heeft.
In het algemeen kan gezegd worden dat alle gnostici fervente tegenstanders zijn van de morele geboden die ons worden aangereikt door het Oude Testament. Dat Oude testament wordt gezien als een onderdeel van een duister moralistisch plan om de mensheid in een toestand van eeuwige slavernij te brengen, om zodoende al diegenen die een op vrijheid en humanisme gebaseerd bestaan voorstaan te kunnen vernietigen .
Hoewel het gnosticisme op een wrede wijze door religieuze machthebbers werd (en wordt) onderdrukt, zien we dat in de geschiedenis er regelmatig nieuwe verschijningsvormen van opduiken, zoals het 'Manicheïsme' , de ketterijen van de Albigenzen, de Kabbala, de alchemistische bewegingen in de Renaissance; de 19te-eeuwse theosofie; het 20e-eeuwise existentialisme en nihilisme; en de geschriften van de 20e-eeuwse Zwitserse psycholoog Carl Jung.
De kerngedachte van het Gnosticisme heeft men nooit uit kunnen wissen: de opvatting dat innerlijke geest van menselijkheid bevrijd moet worden uit de klauwen van een repressieve wereld, die in diepste wezen, slecht, onderdrukkend en onmenselijk is.

Het begrip holisme is afgeleid van het Griekse woord 'holos', dat 'geheel' betekent.
Het holisme is een filosofie die het bestaan - en dus ook het menselijke lichaam - als een complex samengesteld geheel wil zien. Iedere benadering of behandeling die zich richt op deelgebieden wordt als verwerpelijk gezien.
Daarbij gaat het natuurlijk niet om kleinigheden als blauwe plekken en muggenbeten, maar om fundamentele zaken als menselijk geluk en de menselijke gezondheid.
Het holisme stelt dat alles met alles samenhangt. Persoonlijke zaken als emoties, gezondheid en geluk, hangen samen met grotere samenlevingsverbanden, dus met de maatschappij.
Maatschappijkritiek wordt derhalve als fundamenteel gezien, omdat je een mens die een gevangene is van zijn omgeving alleen maar kunt helpen door die omgeving te dwingen die mens de vrijheid te geven die hij nodig heeft om gelukkig te zijn..

Carl Gustav Jung (1875-1961): Zwitserse psychiater die tot de analytische richting binnen de psychologie gerekend moet worden. Jung bouwde het werk van Sigmund Freud over de psychoanalyse uit, verbreedde en verdiepte het, vanuit de overtuiging dat geestelijke en emotionele stoornissen gezien moeten worden als een poging van het individu een toestand van persoonlijke en spirituele eenheid of 'heelheid' te bereiken.

Skepsis over Carl Gustav Jung

wim duzijn, zwolle - holland