"Wij willen nog altijd
goed verdienen als koopman, maar tegelijkertijd moet er een dominee zijn
die dreigend de vuist heft tegen speculanten. En die de volgende dag weer
net zo makkelijk zegt: de schoorsteen moet roken, dus Schiphol moet
groeien. Dát is Holland."
Jan Blokker, in De Groene Amsterdammer
Zwolle, 19 maart 1991,
Open brief aan de redactie van de Volkskrant,
geschreven tijdens de Golfoorlog.
Beste Jan Blokker,
Jij bent een journalist.
Je schrijft stukjes in de Volkskrant!
Maar omdat het woord 'stukje' niet duur genoeg klinkt noemen ze je 'columnist'.
Alles beter dan niks...
Ik ben geen journalist. Stukjes schrijven in de krant is er voor mij niet bij. Dat heeft de redactie van de Volkskrant mij de afgelopen maanden heel goed duidelijk gemaakt.
Ik schrijf daarom brieven - pacifistische brieven in oorlogstijd - en die stuur ik op.
Die brieven zijn natuurlijk ook stukjes. Niet zo kort als die stukjes van jou, want jij hebt van de redactie de opdracht gekregen je te beperken tot 4 of 500 woorden, maar wat is het verschil tussen een 'stuk' en een 'stukje'?
Denk daar maar eens over na...
De vraag die ik me regelmatig stel is waarom ik als schrijver van brieven geen stukkenschrijver mag zijn? Want wat ik ook doe en zeg, men weigert in mij een mens te zien die vanwege het feit dat hij schrijft 'schrijver' is - en daarom besta ik domweg niet..., ook al stel ik me op als pacifist en verdedig ik alles wat de linkse moralisten van de Volkskrant in een ver verleden verdedigden...
Wanneer ik het niet al te objectieve artikel eens doorlees dat jij geschreven hebt naar aanleiding van het feit dat je twee boeken over Amerika hebt doorgebladerd, dan kan ik weinig anders doen dan de conclusie trekken dat ik geen schrijver mag zijn, omdat ik het tegendeel ben van de verhuller, niet iemand dus, die van twee walletjes wil eten, geen man zonder principes, nee, iemand die zo consequent onpartijdig en onafhankelijk is, dat hij wel in conflict moet komen met een milieu waarin men alleen maar vooruit kan komen wanneer men partij, dat wil zeggen kleinburger, wil zijn.
"Je vindt mij dus een kleinburger", mompel jij, "en je denkt dat ik mijn materiaal niet goed bestudeer en dat ik zomaar wat aan zit te flodderen bij de Volkskrant?"
Ik kijk jou eens aan, een tikkeltje weifelend, en na enig aarzelen antwoord ik: "Soms wel, ja.."
Nu kun je als medewerker van een Hollandse kwaliteitskrant op twee manieren reageren:
1. Deze brief op een zeer kwaliteitsloze wijze volkladden met een uit gif en blinde haat getrokken moralistische zedendrank, om daarna Tante Post op bedillerige wijze de opdracht te geven dat laaghartige schrijfproduct aan de briefschrijver terug te sturen - zoals de naar mondigheid van de burger strevende redactie van de Volkskrant dat pleegt te doen met artikelen van brievenschrijvers die in haar ogen 'fout' of 'immoreel' zijn (zie het blogje 'Retour Afzender'), of:
2. Gewoon verder lezen, met in je achterhoofd de gedachte: 'Ik ben een nuchtere gezond-verstand-man, een calvinist, die wil weten wat er in de wereld te koop is, en ik laat me derhalve niet leiden door volstrekt subjectieve gevoelsopwellingen, die een objectieve oordeelsvelling onmogelijk maken'.
Omdat jij in het verleden voortdurend in columns, vraaggesprekken en boekbesprekingen de stelling hebt verkondigd dat je een nuchtere man wilt zijn, die het gewoon doen als opperste norm beschouwt, daarom neem ik aan dat je rustig verder leest, als een kalme, onverstoorbare stoïcijn, zo eentje die volgens het woordenboek een onaandoenlijk, gelijkmoedig mens is, wat er ook in de wereld om hem heen gebeurt.
Niet iedereen bezit een stoïcijns karakter. Jij bijvoorbeeld bent een uiterst merkwaardige stoïcijn, zo eentje die de neiging heeft alleen daar een onaandoenlijk mens te zijn, waar hij de meerderheid van zijn vrienden aan zijn zijde vindt.
Opportunisme noemt men dat. Er zorg voor dragen dat je nooit in de hoek terecht komt waar de klappen vallen. Wel kritisch zijn dus, maar alleen wanneer aan die kritiek geen straf verbonden is.
Om het hoe en waarom daarvan te achterhalen heb ik jouw horoscoop maar eens getrokken, gewoon, als de New Age astroloog die ik ook ben, want ik heb op een stoïcijnse wijze lak aan het oordeel van welke moralistische, bevooroordeelde meerderheid dan ook.
Een horoscoop geeft, zoals je wellicht weet, een blauwdruk van het individuele karakter.
Je kunt er bijvoorbeeld uit aflezen of iemand een overwegend optimistische kijk op het leven bezit (hetgeen wordt aangegeven door Leeuw- en Boogschutterinvloeden) of een overwegend nuchtere, realistische en pessimistische kijk (aangegeven door de aarde-tekens Steenbok, Maagd en Stier - tekens die, zoals het begrip aarde aangeeft, verwijzen naar mensen die met de beide benen stevig op de grond staan).
Volgens de Burgerlijke Stand ben je 's morgens omstreeks acht uur geboren.
Horoscoop van Jan Blokker, journalist, ex-adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant, geboren te Amsterdam op 27 mei 1927, 's morgens rond 8 uur.
Zon in het op communicatie en debat gerichte teken Tweeling, Maan in Ram, Ascendant in Tweeling. Zon, Mercurius, Jupiter en Uranus dominant geplaatst.
Van primair belang voor een karakterduiding zijn a) de tekens waarin Zon, Maan en Ascendant zich bevinden en b) die planeten die geplaatst zijn in de huizen 1 en 10 (ascendanthuis en medium-coeli-huis).
Het enige wat ik je vraag is of je een blik wilt werpen op de tekening die ik heb bijgesloten, om te constateren welk karakter het Lot jou gegeven heeft.
Dat is een daad die volgens de joods-christelijke moraal, die we op het ogenblik met z'n allen aan het verdedigen zijn, als immoreel, dus 'duivels' moet worden aangemerkt, maar ik neem aan dat jij als verlicht-rationalistische geest inziet dat het niet erg behoorlijk is om je intellect in dienst te stellen van een primitieve moraal, die alleen maar in dienst staat van zich 'goed' noemende zondebokdenkers.
Wanneer je de valse schaamtegevoelens die een groep primitief-moralistische schertsintellectuelen in het leven heeft geroepen overboord zet, dan zul je zien dat in jouw geboortehoroscoop de Zon en de Ascendant zich in het intellectuele teken Tweeling bevinden (volgens astrologen het journalistieke teken bij uitstek - een teken dat streeft naar een oppervlakkige kennis van zoveel mogelijk zaken), dat de Maan in het vurige, niet al te objectieve teken Ram is geplaatst (geneigd snel en gevoelsmatig te oordelen), en dat de positief ingestelde (en daarom vaak oppervlakkig makende) planeten Zon en Jupiter (die de tekens Leeuw en Boogschutter hun astrologische betekenis geven) dominante posities innemen, geplaatst als ze zijn in de huizen 1 (ascendanthuis) en 10 (Medium Coeli huis).
Zon en Jupiter geven volgens de astrologie aan het karakter een flinke dosis levensvreugde en optimisme.
Zulke mensen (zegt de astroloog), hebben een hekel aan ellende, tegenspoed en armoedige omstandigheden en ze hebben derhalve de neiging voortdurend de zijde te kiezen van diegenen, die hun verlangen naar een fijn leventje veilig weten te stellen. (Denk aan de titel van het boek van de Leeuw Remco Campert: "Het leven is verrukkulluk", of de uitspraak van de Leeuw Harry Mulisch dat een revolutie vrolijk moet zijn..)
Je toont je niet erg tevreden met mijn astrologische analyse. Het teken Leeuw wil nu eenmaal graag groot en belangrijk zijn...
"Ik herken me daar helemaal niet in", merk jij dan ook met een zorgvuldig voor de spiegel ingestudeerd calvinistisch gezicht op, "in jouw stelling dat ik, met mijn revolutionaire VPRO-verleden, zou verlangen naar een 'fijn leventje'"
"Tja", antwoord ik, "niks aan te doen Jan, het staat in de sterren lieverd! En zeg nu eens zelf: Hecht jij nog enige waarde aan dat revolutionaire verleden van jou? Zou je niet erg alleen en eenzaam zijn binnen de revolutionaire Volkskrant-kringen waar jij deel van uitmaakt, wanneer je nu nog een jaren-zestig-figuur zou zijn, zoals ik dat als schrijver van 'naieve zestiger-jaren-verhalen' op het ogenblik in feite wel ben...?"
Gemakzucht, de onwil een eenzame figuur te zijn, bepaalt in sterke mate jouw karakter. Die uitspraak is niet alleen gebaseerd op het karakterbeeld dat de geboortehoroscoop me biedt. Ik herinner me namelijk een vraaggesprek met jou, dat stond afgedrukt in de VPRO-radio-en-televisie-bode, dat zeer onpraktisch uitgevoerde, kleurloze omroepblad, waar - ondanks de seksuele revolutie die ons werd beloofd - nooit eens een opwindende, kleurrijke foto van geile jongens en meiden in staat afgedrukt, waarin je de lezers vertelde dat jouw vrouw thuis de broek aanheeft. Zij is op een Saturnale wijze ordelijk, waar jij een verschrikkelijke chaoot schijnt te zijn.
In dat vraaggesprek merk je ook op dat je een bewonderaar bent van de schrijver Willem Frederik Hermans, ondanks het feit dat je zijn bodemloze pessimisme afwijst, omdat je van nature niet zo'n pessimist bent...
Ik natuurlijk onmiddellijk je horoscoop gepakt, en roepen: 'Zie je wel dat het in de sterren staat... Kijk maar: de Zon en de planeet Jupiter, die het optimisme symboliseren.., die zijn dominant geplaatst... Dus dat is bourgondisch leven geblazen in huize Blokker. Glaasje wijn en een plakje kalkoen. En schrijven maar.. lekker, voor de lol...
Een merkwaardige stoïcijn dus... Jij...
Je bent ook Ridder in de orde van Oranje-Nassau. Vechten voor oranje dus (oranje is de kleur van het teken Leeuw!). Maar omdat het momenteel (deze brief werd in maart 1991 geschreven) oorlog is in het Midden-Oosten, daarom heb je die vervelende ridderorde in de hoek gesmeten en stel je jezelf op als een fervente verdediger van de moralistische oorlog die we voeren tegen 'de Satan', die we alleen maar Saddam Hoessein noemen omdat we niet willen erkennen dat we domme, op demonen jagende middeleeuwers zijn....
Wat kan jou gebeuren? Een Satan hebben we in dit moralistische landje toch nodig? We zijn toch te bezopen en te achterlijk om op gezond verstand gebaseerde principes te verdedigen? Daar missen we toch de intellectuele moed voor?
Je kijkt me aan, met een peinzende blik in de ogen, terwijl je ordelijke vrouw een scherpe vouw in een frisgewassen pantalon perst.
'Wat een brutale vent is dat', denk je, maar je blijft kalm en beheerst, want je bent stoïcijn en calvinist en je realiseert je dat je mijn vader zou zijn geweest wanneer je op 17-jarige leeftijd mijn moeder geneukt zou hebben.
Dapper en resoluut denk je daarom bij jezelf: 'Ik laat me niet kennen, ze noemen me niet voor niks de Grand Old Man van journalistiek Nederland...'
Weet je, lieve grote oude man van journalistiek Nederland, dat de vrolijke spelletjesfanaat Jos Brink de planeten Zon en Jupiter ook op een dominante plaats in zijn horoscoop heeft staan?
Jos Brink is geboren in Heiloo, op 19 juni 1942, 's morgens rond 8 uur. Zon in het teken Tweeling, Maan in Leeuw, Ascendant in Kreeft ("Ik ben een huilebalk", zegt hij over zichzelf). Zon en Jupiter dominant geplaatst in huis 1. Partnerhuizen worden beheerst door de tekens Leeuw en Steenbok.
Een levensgenieter, die Jos. Net als jij! Schrijft ook van die vrolijk-badinerende journalistenartikeltjes (in het weekblad Privé weliswaar, maar dat is net als de Volkskrant een blad voor het volk), heeft ook een wat stugge Saturnale vrouw die de broek aanheeft (Frank Sanders) en is ook iemand die van een goed leventje houdt.., zodat hij er niet over zal peinzen duidelijke principiele keuzes in het leven te maken - keuzes dus, die niet opportunistisch zijn.
Ik zal me tegen die situatie niet verzetten. Ik heb het Noodlot lief. Mensen met een 'zon'-nig karakter moeten zonnig en optimistisch kunnen zijn. Die waarheid zal ik als astroloog niet ontkennen.
Ik begrijp echt niet waarom zich links noemende mensen hardnekkig weigeren het karakter van een ander serieus te nemen. Alsof ze een ander geen eigen karakter gunnen. Alsof ze alleen maar op een jaloerse, afgunstige wijze hun eigen zure en ronduit asociale klootzakkerigheid aan anderen op willen leggen...
Ze zeggen wel eens: 'Die jongen, dat is gewoon een zonnetje in huis'. Zo iemand ben jij dus. Een dartele buitelaar, die straalt van levensvreugde, de Joop Braakhekke van de Volkskrant, iemand die van het 'goede' des levens weet te genieten en die nooit van zijn leven de rol van profeet wil spelen, omdat je als profeet aan de kant staat, in je eentje, te kijk gezet, verguisd en afgewezen, bekogeld met alles wat de burgerman aan lelijks tevoorschijn weet te toveren: immoreel dus, want zure mensen vertegenwoordigen altijd 'de moraal'.
Een profeet heeft een calvinistisch karakter nodig, niet zuur dus - maar gewoon degelijk en streng, een karakter dat jij niet bezit, maar dat je wel zoekt, omdat de planeet Saturnus in een van de partnerhuizen van je horoscoop staat.
De stugge planeet Saturnus is geplaatst in het Venus-huis 7, dat samen met het Venus-huis 2 een omschrijving geeft van de ideale partner.
Jij bent volgens het objectieve oordeel van de astroloog in de eerste plaats een fladderaar (Tweeling) eentje die van alles wat het leven te bieden heeft wat wil proeven, maar nooit teveel, altijd zoveel, dat de reis ongestoord verder kan gaan.
Die houding is heel duidelijk gebleken tijdens de Golf-oorlog. Het Amerikaanse koppel George Bush en Billy Graham, christelijke moralisten die zo afgrijselijk, weerzinwekkend aartsconservatief zijn, dat jij als anarcho-liberaal er van zou moeten walgen, roept zichzelf uit tot vertegenwoordiger van het 'goede', en op een brave, kritiekloze wijze sjok jij er achter aan.
In je bespreking van de boeken van David Halberstam en Richard Whelan, een bespreking die in feite geen echte bespreking is, omdat er aan de inhoud van de boeken hooguit drie, vier zinnen wordt besteed - de rest is badinerend, d.i. journalistiek commentaar - wijs je de lezers erop dat Amerika in de twintigste eeuw graag de rol van 'democratisch voortrekker' wilde spelen:
"Steeds opnieuw", zo lees ik, "bepaalde de Washingtonse heilsoldaat, of de politie-agent, waar voor de wereld de grens lag van het oirbare - en zelfs al had hij keer op keer gelijk: juist een voortdurend gelijk wekt irritatie."
Uitspraken van de presidenten Wilson (1917), Roosevelt (1941) en Bush (1991) plaats je kritiekloos naast elkaar, als een echte journalist, iemand die volgens jou gevangen zit in een eeuwigheid die zelden verder reikt dan de krant van de volgende dag...
Je neemt in het geheel niet de moeite de lezer erop te wijzen dat er in het jaar 1989 sprake is geweest van een omwenteling in de bestaande machtsstructuren. Het communisme ging failliet en daarmee verloor Amerika zijn belangrijkste ideologische tegenspeler, zodat men zich plotseling voor de noodzaak zag geplaatst het begrip 'democratie' werkelijke inhoud te geven.
Jij en ik weten dat de voortrekkersrol van Amerika in de eerste plaats mogelijk werd gemaakt door de splitsing van de wereld in 'goed' en 'kwaad'. Hoe slechter en beroerder het ergens anders is, des te beter is het voor ons. Je hoeft niks te bewijzen, je hoeft niks waar te maken. Je geeft het volk een grote korf vol brood en vette leuzen (een 'fijn leventje') en daar is iedereen dik tevreden mee.
Jij weet ook dat grondrechten die in de 'Onafhankelijkheidsverklaring' zijn vastgelegd alleen maar echte betekenis hebben voor de bevoorrechten, terwijl het toch zo is dat iedereen in gelijke mate recht heeft op Leven, Vrijheid en Geluk, ook de pechvogels die veelal op een meedogenloze wijze in het afwentelcircuit worden geduwd.
Jij bent voor Amerika. Voor de in de Onafhankelijkheidsverklaring vastgelegde grondrechten. En toch ga je akkoord met een zeer onliberale moralistische demoniseringspolitiek, die de conservatieve stelling dat pechvogels de pech aan zichzelf te danken hebben een legitieme status geeft.
Democratie en demonisering zijn twee aan elkaar tegenstelde principes.
De vrijheidsidealen van de Verlichting staan tegenover de op zinloze bestraffing gerichte afwentelingsidealen van de joods-christelijke moraal. Wie voor demonisering kiest, zal nooit een echte democraat of wereldburger worden.Democratie en wereldburgerschap verwijzen namelijk naar het anarchistische ideaal van de 'wereldfamilie'. En denk jij dat er een familie bestaanbaar is, waarin de een de ander demoniseert?
Stel je toch voor dat je zoon met een grimmig gezicht je studeerkamer komt binnenlopen met in zijn hand het een of andere religieus-moralistische pamflet waarin van een man wordt geëist dat hij zijn vrouw tot slavin en satansdochter uitroept...
"Ga maar gauw weg met die vuiligheid", zul je hoogstwaarschijnlijk uitroepen, "denk je dat ik me ga zitten onderwerpen aan de wetten van een club primitieve middeleeuwers? Ik ben de Iraanse ayatollah Khomeini niet!"
Je zoon vertrekt en jij studeert verder - als een journalist.., dus niet, zoals je dat zo fraai weet uit te drukken, bezwadderd door het soort academische twijfel dat de historicus siert..
Ik zit op het dak - ik weet niet hoe ik daar terecht ben gekomen, maar dat doet er niet toe - en ik wuif je toe, met een vuurrode dakpan, die ik in de goot gevonden heb.
Dag lieve calvinistische Jan Blokker, roep ik, met een ontwapenende, jongensachtige grijns op het gelaat, mag ik eventjes binnenkomen?, want ik heb ook een heel mooi stuk over de eeuwige oorlog van het moralisme geschreven..
Maar zover reikt jouw liefde voor de morele wetenschappen niet en daarom wrik ik het kleine dakraam, waaronder jouw kleine mahoniehouten bureautje staat opgesteld, een eindje open en ik vertel doodrustig mijn verhaal, want ik ben werkelijk een hondsbrutale jongen. - nu het weer eens moralistenoorlog is...
Weet je, zeg ik, terwijl ik een enigszins misprijzende blik werp op het ouderwetse mahoniehouten bureautje, waarachter of waarvoor jij je stukjes schrijft...: je kunt de Golfoorlog op geen enkele wijze vergelijken met de oorlogen die Amerika in het verleden heeft gevoerd.
Er waait op het ogenblik een democratiseringsgolf over de wereld, die niet door grootmachten maar door doodgewone mensen wordt gedragen, en dat betekent dat Amerika zich niet langer voortrekker kan noemen.
Amerika is een van de medespelers op het grote politieke wereldtoneel geworden en het is de taak van elke speler de eigen idealen serieus te nemen.
In zo'n situatie is het volstrekt zinloos vijanden in het buitenland te zoeken. Wie de mening is toegedaan dat elk individu in gelijke mate recht heeft op leven, vrijheid en geluk, die heeft niet het recht miljoenen andere mensen in het ongeluk te storten.
Stel je toch voor dat jouw buurman een verschrikkelijke, door iedereen gehate vent blijkt te zijn, die alle bewoners terroriseert, en dat de politie het besluit neemt het gehele woonblok, inclusief het optrekje dat jouw toevluchtsoord in deze chaotische wereld geworden is, plat te bombarderen.
Zeg jij dan: "Alles moet wijken voor de goede zaak", of denk je op een heel nuchtere en egodstische wijze: 'Wanneer een middel erger is dan de kwaal dan deugt dat middel niet'?
Jij spreekt in je artikel over het waarom van het anti-Amerikanisme, met een geforceerd-vertwijfelde uitdrukking op het gezicht, als was je een vrome pelgrim die zich afvraagt waarom er toch steeds mensen zijn die niet geinteresseerd zijn in het bezoeken van het Heilige Land.
Jij noemt jezelf stoïcijn en cynicus en je vergeet het keiharde feit te vermelden dat Amerika sinds de val van de Berlijnse muur niets heeft gedaan om het democratiseringsproces in de Sovjet-Unie daadwerkelijk te stimuleren.
Alles waar Amerika in is geinteresseerd is het uitschakelen van de machtsfactor 'Rusland'.
Amerika noemt zichzelf een moderne democratie, maar het wordt momenteel beheerst door primitieve machtsdenkers die alleen geinteresseerd zijn in het vestigen van een keihard rechts-republikeins bewind, dat niet het sociaal-liberale woord verlichting maar het duistere woord joods-christelijke moraal als hoogste waarde propageert.
Jij kunt je daar niet over opwinden. In je bespreking van het boek Drawing the line - The Korean War van Richard Whelan, een man die de Koreaanse oorlog zinloos en overbodig vindt, doe je de volgende uitspraak:
"Ik schat Whelan op een uitgesproken anti-Vietnam Amerikaan - duif, liberal, misschien wel New Left uit de jaren zestig...", en je doet dat met een air en arrogantie die de onwetende lezer de indruk moet geven dat jij in de jaren zestig alles wel beter wist.
Dat vind ik buitengewoon oneerlijk. Hoe kunnen we nu ooit een serieuze discussie met elkaar aangaan wanneer de meest elementaire regels van 'fair play' met voeten worden getreden.
Ik heb de jaren zestig als insider meegemaakt en ik weet uit ervaring dat in die door moralisten gedomineerde jaren een student binnen de door marxisten geterroriseerde Sociale Faculteit van de Amsterdamse Universiteit geen plaats kon vinden, wanneer hij een voorstander was van een waardevrije, objectieve wetenschapsbeoefening.
Marxistisch links, dat was in die jaren Harry Mulisch, Van Amerongen en Jan Blokker - jij dus. Alles wat antimarxistisch was deugde niet. Castro was God, Nixon de Grote Imperialistische Duivel.
Nu, in de jaren negentig spreek je rustig over het gelijk van Amerika - alsof dat heel vanzelfsprekend is - alsof dat gelijk in de jaren zestig ook een volstrekt natuurlijke zaak was - terwijl je heel goed weet dat de meeste moralisten halfblind door het leven sukkelen, en terwijl je ook drommels goed weet dat een nuchter-analyserende historicus nooit en te nimmer dat moralistische begrip mag hanteren.
Hoe kun je als naar objectiviteit strevende historicus spreken over 'het gelijk' of 'ongelijk' van een ander?
Wat is dat: 'gelijk'? Is het een objectief begrip? Of kan het alleen in termen van moraal gedefinieerd worden? Maakt een ideologisch gelijk objectieve wetenschap niet onmogelijk? Kan iemand die een oorlog rechtvaardig vindt een objectief oordeel geven over een man die tot duivel is uitgeroepen? Verplicht een houding van 'gelijk' willen hebben niet tot subjectiviteit?
Alles wat een historicus kan doen is zeggen: "Er gebeurt iets en ik heb de plicht op een zo objectief mogelijke wijze te beschrijven wat er gebeurt, ook als ik daarmee in conflict kom met aan de ideologie ontsproten opvattingen".
Een historicus kan oorzaken zoeken, verbanden leggen, aangeven dat er ook andere beslissingen genomen hadden kunnen worden, die verstandiger en zinvoller zouden zijn geweest, maar nooit zal hij achteraf, als een koffiedikkijker, het gebeurde naast een hypothetisch alternatief gebeuren kunnen leggen. Dan ben je geen historicus maar een futurist, eentje die nog irrationeler is dan een astroloog, omdat een astroloog zich baseert op objectieve waarnemingen, die hij op zijn eigen (mogelijk absurde) wijze interpreteert.
Jij ontpopt je in je recensie als een natte-vinger-futurist, eentje die de toekomst kan voorspellen, een piskijkende man, die het tweede gezicht bezit:
"Als Amerika geen lijn in het zand had getrokken, dan waren we ongetwijfeld slechter af geweest....", dat is een moralistische bewering die jij zonder blikken of blozen uit je journalistieke schrijfdoos tevoorschijn tovert, zoals een goochelaar een wit konijn opdiept uit de magische holte van zijn hoge hoed.
Het is meer een journalistieke dan een historisch-wetenschappelijke uitspraak, voeg je er, mogelijk ter geruststelling van de kritisch ingestelde lezer, aan toe.
Ik lees die uitspraak en ik denk bij mezelf: 'Die meneer Blokker probeert op welhaast stalinistische wijze de werkelijkheid te vervalsen, zoals een groot deel van de Volkskrant-redactie dat doet, vanuit zijn of haar ideologische gelijk'.
Zo zit ik in elkaar. Ik huichel er niet een eind op los. Ik ben onder alle omstandigheden een zakelijk ingestelde calvinist, iemand die op intellectueel gebied voor rechtzinnigheid en gestrengheid is - iemand die weigert de ernst uit te roepen tot hoer van de moraal.
We leven in het jaar 1991, dat wil zeggen in een tijdsperiode waarin het een en ander veranderd is. In het jaar 1989 gebeurde er iets. Niemand weet waarom, zelfs jij niet. De Berlijnse Muur ging open zonder dat Amerika daarvoor een lijn in het zand had getrokken. Alle landen in het voormalige Oostblok keken vol verwachting naar Amerika: 'Nu zal het grote, rijke en democratische Amerika met zijn prachtige Onafhankelijkheidsverklaring, die elk individu in gelijke mate recht geeft op leven, vrijheid en geluk, ons helpen...'
Maar de enige daad die de republikein George Bush stelt is het uitnodigen van de evangelist Billy Graham in zijn ovale Witte-Huis-kamer, een geestelijk leider die lak heeft aan het beeld van een wereldgemeenschap, een (anarchistisch) beeld dat zijn Russische tegenspeler Michail Gorbatsjow regelmatig gebruikt.
Kleinburgerlijke (d.w.z anti-anarchistische) moralisten zien de wereld nooit als een gemeenschap, een familie of een federatie, De 'duivel' waarop zij hun moraal hebben gebouwd staat dat niet toe!
Dat betekent dat de republikein George Bush uitermate kritisch beoordeeld dient te worden en dat zijn vriendschap met de evangelist Billy Graham een reden tot grote zorg behoort te zijn...
Wanneer tenminste..., en daar gaat het hier om, het zo is dat jouw opvatting dat Amerika een belangrijke taak te vervullen heeft bij het verdedigen van de vrijheid serieus genomen dient te worden...