De Lof van het Pragmatisme

Zwolle 3 november 1996,
Aan de redactie van de Telegraaf
t.a.v. Henk van der Meyden

Lieve Henk,

Spiritualiteit hoort midden in de maatschappij te staan. Daarom kan ik niet bijzonder veel respect opbrengen voor de Amerikaanse New Age schrijver James Redfield, die zich in een lege, eenzame droomwereld heeft terug getrokken, een prachtige wereld, daar niet van.., midden in de bossen, omringd door majesteitelijke stilte en diepe, serene rust.., en een intellecuele wereld ook, boordevol theorieën die helemaal niet onzinnig zijn, maar zonder enige binding met een harde, concrete realiteit, die veelal de volstrekte ontkenning is van de mooie droom.
Wanneer spiritualiteit zinvol wil zijn zullen droom en realiteit bij elkaar moeten worden gebracht.
Op dat idee is de droom van het atheïstische socialisme, maar ook de droom van fundamentalistische religieuze stromingen gebaseerd, ideologische gedachtenstelsels die - vanwege de ideologische binding van de droom aan de vorm - de droom dwingend willen opleggen aan anderen, waarmee ze zichzelf tot bondgenoot uitroepen van de als vijand ervaren schrijver James Redfield.
Waar Redfield door zich terug te trekken de realiteit ontkent, daar ontkennen politieke en religieuze dromers de werkelijkheid door te kiezen voor formele dwang.
Niet de dwang dus van de overtuiging, de dwang van het argument, of de dwang van het charisma, maar de dwang van de geestelijke terreur, terreur die 'vrijheid' wordt genoemd wanneer je een aanhanger, volgeling of meeloper wilt zijn, maar terreur die toch echt mensen kapot maakt die niet ingepast willen worden in een van bovenaf opgelegd denk- en gevoelskader..

Het verschijnsel terreur wijst er altijd op dat er een conflict bestaat tussen droom en werkelijkheid. Ofwel de droom deugt niet. Ofwel de werkelijkheid deugt niet. En vaak is het zo dat beiden niet deugen.

Het niet deugen van de werkelijkheid is een gewoon verschijnsel. Binnen elke democratische werkelijkheid wordt het als gewoon beschouwd dat er idealistische groeperingen aanwezig zijn die zich kritisch opstellen, omdat de werkelijkheid in hun ogen te ver af ligt van de droom. Kritiek, zeggen ze, is de motor van de democratie.
Daarom ligt het voor de hand dat je als democraat respect hebt voor die dromers, die het contact met een als problematisch ervaren werkelijkheid niet schuwen.
Het Leger des Heils bijvoorbeeld, dat zichzelf aan de mensen manifesteert met de leuze 'Wij geloven niet in eigen schuld dikke bult'... is een religieuze beweging die als uiterst waardevol moet worden gezien, omdat zij op een pragmatische (d.i. daadwerkelijke) wijze kiest voor een christelijke opstelling.
Niks geen primitief, op veroordeling en vernietiging van anderen gericht moralistisch gezwam van zich democratisch noemende primitieve machtsdenkers, die zich via de droom buiten de werkelijkheid willen plaatsen. Nee, gewoon de werkelijkheid van het leven binnen stappen en zeggen: "Wij zijn er voor iedereen, want wij geloven niet in eigen schuld".
Dat is principieel durven zijn. Dat is op een christelijke (nieuw-testamentische) wijze afstand nemen van de keiharde veroordelingsmoraal, die wordt uitgedragen door mensen die met handen en voeten gebonden zijn aan een primitieve oud-testamentische bestraffingcultuur.

We vergeten momenteel dat in de jaren zestig door zich 'links' noemende mensen met de mond de wil werd uitgedragen de macht van het oud-testamentische autoriteitsdenken te breken.
We vergeten dat, omdat er in deze tijd mensen opstaan die daadwerkelijk alle vormen van vals-religieus autoriteitsdenken willen breken.
Dat willen we niet! We zoeken geen pragmatisme. We willen onpraktische dromers zijn. Daadwerkelijk breken schept alleen maar problemen... Want wat te doen wanneer blijkt dat je zelf de vertegenwoordiger van een negatieve, bestraffende moraal bent?
Daarom hebben we de idealen overboord gezet en proberen we uit alle macht de profeten in de wereld uit te roeien en te vervangen door huichelaars en jabroers.

Dokter Bob Smalhout van De Telegraaf - die in de Telegraaf de moord op Rabin bespreekt - is zo'n jabroer. Alleen is hij zich daar nog steeds niet van bewust.
In plaats van een troostrijk bemoedigingswoord te richten aan het adres van de weduwe van Yitzhak Rabin (een man die het slachtoffer werd van het idealisme van verwarde rechts-nationalistische dromers..) richt hij zich op een volstekt chaotische wijze tegen 'laffe humanisten' die kwaad zien waar hij alleen maar 'goedheid' ziet.

Ik heb Lea Rabin ("...ik wil en kan geen symbool van consensus zijn, omdat ik het slachtoffer ben van tweestrijd en twist...") op de televisie gezien en ik werd getroffen door de eerlijke, diepmenselijke uitstraling die er van haar uitging.
Haat, verbittering.., maar ook diepe, intense teleurstelling, verdriet en ongeloof...:
"Hoe is het mogelijk", verzucht ze, "dat iemand, die vervuld is van de meest eerlijke bedoelingen, zomaar kan worden doodgeschoten?"

"Hoe kan iemand die onschuldig is veroordeeld worden? Waarom worden de eerlijken bestraft en waarom gaan de huichelaars voortdurend vrijuit?"
Dat is de hamvraag in een wereld waarin politieke en religieuze mensen zich blindelings onderwerpen aan wat spirituele denkers alle eeuwen door de negatieve wet van het dualisme hebben genoemd.
Dokter Bob Smalhout weet als anti-humanistisch denker het antwoord wel: "Huichelaars zijn geen huichelaars, en de dader is gewoon een gevaarlijke, eenzame gek..."
Lea Rabin zegt het tegenovergestelde: "De dader interesseert me niet. De dader is slechts de uitvoerder. Het gaat niet om een enkele persoon, het gaat om een negatief, crimineel klimaat. Dat klimaat heeft mijn man vernietigd..."

Het spreekt vanzelf dat de humanist in mij Lea Rabin oneindig sympathieker vindt dan dokter Bob...
Haar verdriet staat in dienst van het vrije denken, dat kwaad ziet waar een valse moraal 'goedheid' aanwijst.
Het verdriet van huichelaars dient geen enkel doel. Dat chaotische, vals-sentimentele verdriet zoekt alleen maar zondebokken en het slaat tegelijkertijd alle naar recht en orde strevende denkers dood.., omdat - en daar gaat het om - humanisten in een dualistische wereld altijd laffe, verachtelijke wezens moeten zijn...

Lieve groeten.

A song for peace

Op 4 november 1995 doodde de orthodox-Joodse student Yigal Amir de Israëlische minister-president Yitzhak Rabin tijdens een vredesmanifestatie in Tel Aviv. Amir wordt gezien als een vertegenwoordiger van extreemrechtse groeperingen in Israel die felle tegenstanders waren en zijn van de door Rabin gesloten Oslo-akkoorden en onder geen enkel beding afstand willen doen van land dat in hun ogen 'heilig' is.


"Let the sun penetrate Through the flowers, Don't look backward, Leave those who departed. Lift your eyes with hope, Not through the rifle sights. Sing a song for love, And not for wars. Don't say the day will come, Bring the day because it is not a dream, And within all the city's squares, Cheer only peace.